Распрацоўка адукацыйнай стратэгіі: просты пакрокавы план для НДА

Большасць НДА можна раздзяліць на дзве групы:


  • У якіх адукацыйная дзейнасць асноўная (асветніцкія ініцыятывы, арганізацыі па грамадзянскай адукацыі).
  • У якіх адукацыйная праца - дадатковая (напрыклад, праваахоўныя арганізацыі, экалагічныя).

Як вы думаеце, ці будзе для ў абодвух выпадках адрознівацца стварэнне стратэгіі?

Пакрокава распрацоўку стратэгіі можна апісаць так:

Крок 1 - Сфармуляваць ідэі і паводзіны
Сфармуляваць асноўныя ідэі, устаноўкі, якія вы хацелі б, каб прараслі. Напрыклад, якія ключавыя думкі, устаноўкі вы б хацелі, каб у ідэале ведалі і падзялялі ўсе прадстаўнікі вашай аудыторыі? Лепш, каб іх было мала, 2-3, дакладна не болей за 5. А потым сфармуляваць асноўныя мадэлі паводзін для мэтавай аудыторыі. Іх таксама не мусіць быць шмат.

Давайце будзем браць на прыкладзе кейса праваахоўнай арганізацыі.

Напрыклад, асноўныя ідэі:
1 - Годнасць - неадчужальная. Чалавеку не трэба дадаткова даказваць сваю годнасць.
2 - Абарона правоў чалавека - агульная справа, якая патрабуе супрацы і салідарнасці
3 - Дзяржава мусіць быць гарантам праў чалавека, а не рабаўніком. Калі не так, то гэта нагода для вяртання праў

Мадэлі паводзінаў:
1 - Інтэгруе ідэю годнасці ў прафесійным і асабістым жыцці
2 - Мае паплечнікаў і сувязі
3 - Маніторыць парушэнне правоў з боку дзяржавы

У прынцыпе, калі б мы былі праваабаронцамі і гэтыя мадэлі былі б цалкам укаранёныя ў дзяржаве, можна было б разыходзіцца. Але ж, пакуль гэта не так, працягнем…
Крок 2 - Вылучыць сегменты мэтавай аудыторыі
Трэба быць шчырымі, што мы не можам звычайна адразу ахапіць усю аўдыторыю адразу. Напрыклад, нават калі мы экалагічная ініцыятыва, то не ўсе людзі краіны будуць пра нас ведаць і ўзаемадзейнічаць з намі. Таму нам важна абраць тыя сегменты аўдыторыі, з якімі мы будзем працаваць у першую чаргу.

Першае правіла выбару сегментаў - выдзяляць напачатку тыя аўдыторыі, якія патэнцыйна могуць быць найбольш лаяльнымі для нас. А потым ужо прыцягваць больш складаныя і кансерватыўныя сацыяльныя групы.

Каб сегментаваць аудыторыю, можна падумаць пра асноўныя тыпы характарыстык:

🟪 Прафесіі: настаўнікі, медыкі, чыноўнікі і г.д.
🟪 Узрост: дзеці, падлеткі, пенсіянеры
🟪 Сацыяльны статус: бацькі малых дзяцей, адзінокія маладыя мужчыны
🟪 Даход: на мяжы беднасці, забяспечаныя
🟪 Каштоўнасці і/ці інтарэсы: спорт, экалогія, псіхалогія і самаразвіццё, выхаванне дзяцей

Лепш сумячшаць некалькі характарыстык: напрыклад, маладыя жанчыны-настаўніцы; гарадскія падлеткі, якія цікавяцца спортам і г.д.

Звужэнне аўдыторыі можа дэматываваць самых рэўнасных прадстаўнікоў ініцыятыў. Як гэта рабіць не для ўсіх адразу? Але сутнасць у тым, што прасцей здабыць лаяльнасць вузкіх груп, а потым мадэлі і ідэі масштабаваць і пашыраць, чым лупіць з пушак па вераб’ях.

Давайце вернемся да нашай праваабарончай ініцыятывы. Напрыклад, яна хацела б зрабіць курсы для розных прафесійных груп (маладыя медыкі, потым у перспектыве - настаўнікі, псіхолагі, бо яны часта з’яўляюцца транслятарамі мадэляў паводзінаў), потым ёй цікава было б папрацаваць з моладдзю (падлеткі-старшакласнікі, бо ад іх залежыць развіццё сферы) і маладыя сем’і (асабліва маці, бо яны часта актыўныя ў абароне правоў сваіх дзяцей).

Крок 3 - Прапанаваць гіпотэзы адукацыйных матэрыялаў і курсаў
Памятаеце, на папярэднім этапе вы вылучалі ідэі і мадэлі паводзінаў? Сутнасць у тым, што распаўсюд ідэі, асвета - гэта шырокая дзейнасць. Для яе патрэбныя лёгкія цікавая праграмы (часта нават неабавязкова курсы), якія могуць у ідэале распаўсюджваць самі сябе, бо карысныя і прыгожыя. Для распаўсюду ідэі можна выкарыстоўваць асінхронныя праграмы навучання. То-бок такія, дзе не трэба суправаджэнне выкладчыка ці ц’ютара.

Напрыклад, гэта можа быць інтэрактыўны сайт, брашура, серыя ролікаў у цікток, кароткі відэакурс. Нешта, што чалавек можа з цікаўнасцю прачытаць-прайсці хутка.

Аднак распаўсюд ідэй - гэта класна, але не заўсёды змяняе рэчаіснасць. Напрыклад, 100 чалавек даведаліся, што пластык разлагаецца 300 год і што лепш выкарыстоўваць шматразовыя торбы. Чалавек 15-20 будуць закранутыя гэтай ідэяй, і толькі 3-5 сапраўды самі зменяць мадэль паводзінаў. Гэта вельмі прыблізная статыстыка, аднак асінхроннае навучанне працуе прыблізна так.

Каб змяніліся паводзіны, трэба час, структура і падтрымка. Напрыклад, мінікурс з суправаджэннем, калі людзі робяць свае ўнікальныя торбачкі, потым вучацца іх не забываць, дзеляцца ў супольнасці крамамі, якія больш экалагічныя. Курсы з падтрымкай заўсёды больш складаныя ў стварэнні і падтрымцы. Яны патрабуюць задзейнічаць больш людзей, іх часу.

На гэтым кроку паспрабуйце для кожнага сегменту аўдыторыі апісаць ідэальны шлях карыстальніка: напрыклад, чалавек прайшоў асінхронны міні-курс пра простыя спосабы быць экалагічным. Частка аўдыторыі (найбольш актыўныя лідары меркаванняў), якія прайшлі ўсе заданні, могуць прыняць удзел у больш практычным разгорнутым курсе з суправаджэннем “як даносіць ідэі пра экалогію іншым”. На наступным кроку частка з гэтых людзей самі маглі б стаць аўтарамі матэрыялаў на падставе таго, як яны працавалі са сваёй супольнасцю.

Калі вярнуцца да нашай праваахоўнай арганізацыі, то гэта могуць быць такія гіпотэзы ідэй і прадуктаў. Праваахоўная арганізацыя можа ствараць розныя адукацыйныя прадукты, каб данесці свае ідэі да мэтавай аўдыторыі. Напрыклад:

🟪 Асінхронныя матэрыялы:
  • Серыя кароткіх відэа ў Instagram, дзе тлумачацца асноўныя правы чалавека і спосабы іх абароны, напрыклад, серыя ролікаў пра годнасць і як ёй маніпулююць.
  • Інтэрактыўны сайт з тэстамі і сцэнарыямі, дзе людзі могуць практыкаваць рэакцыю на парушэнні правоў.
  • Брашура з інструкцыямі для маладых бацькоў, як распазнаць, што правы дзіцяці парушаюцца.
🟪 Курсы з суправаджэннем:
  • Курс для настаўнікаў пра тое, як выяўляць і прадухіляць дыскрымінацыю ў школе.
  • Праграма для маладых сем’яў пра тое, як абараняць правы дзяцей у дзіцячых садах і школах.
Крок 4 - Праверыць канструктыўную дапасаванасць стратэгіі
Звычайна распрацоўка ідэі - гэта крэатыўны працэс, які можа занесці каманду ў далёкія далечыні. Гэта нармальна. Аднак калі вы прапісалі ідэі/мадэлі паводзінаў - мэтавыя групы - гіпотэзы прадуктаў, то варта паглядзець на ўсю канструкцыю свежым вокам.Ці суадносяцца усе пункты паміж сабой?
  • Напрыклад, ці дапамагае такі тып прадукта (напрыклад, падручнік) лепш за ўсё данесці ідэю?
  • Ці фарміруе такое навучанне іншыя мадэлі паводзінаў?
  • Ці звязаныя паміж сабой крокі, якія праходзіць чалавек, ці выцякаюць яны адно з адное

Што на гэтым этапе можа зрабіць нашая праваахоўная арганізацыя? Сумясціць вынікі крокаў 1-3. Ці сапраўды мы можам праз, напрыклад, інстаграм-кампанію данесці ідэю годнасці да падлеткаў? Ці можа практычны курс для настаўнікаў, які мы запланавалі, інтэграваць новыя мадэлі паводзінаў, праз што?
Крок 5 - Перайсці да ўстойлівай рэалізацыі
Часта сам факт напісанне прыгожай стратэгіі ўжо дае адчуванне дасягненняў. Каманда глядзіць на прыгожы план - і ў нейкі момант можа сцерціся мяжа паміж прыгожымі планамі і рэчаіснасцю.

А потым пачынаецца руціна. І яна менш радасная. На план трэба знайсці грошы, частка ідэй можа дрэнна спалучацца з праграмамі донараў і гэтак далей. Хтосьці выгарае і сыходзіць з каманды - і план губляе свой унутраны моц. Становіцца проста паперкай. І гэта часта вельмі дэматывуе каманду. Калі планаванне і дзянні разыходзяцца, гэта падрывае культуру выканання дамоўленнасцяў.

Як гэта пераадолець? На самім планаванні закладаць першыя крокі. Адразу запланаваць чэк-пойнты па адукацыйный стратэгіі. Калі яна толькі-толькі свежая, то добра гэта рабіць раз на месяц. Потым можна радзей. Кожны раз пры плаванні фандрайзінгу звяртацца да стратэгіі, а не толькі кан’юнктуры і ідэй тут і зараз.
Замест высновы

Стварэнне адукацыйнай стратэгіі займае не так шмат часу. Нейкае агульнае бачанне (крокі 1-4) можна прамаляваць за 2-3 камандныя сустрэчы. І адначасова гэта працэс, які патрабуе шмат настойлівасці і шмат шчырасці. Бо адна справа стварыць стратэгію, а іншая - выкарыстоўваць яе як шляхавызначальную зорку. Бо адна справа разважаць пра мэтавую аўдыторыю, а іншая - наблізіцца да яе патрэбаў. Бо адна справа запланаваць крутыя прадукты, а іншая - прайсці праз праблемы, неўстойлівасць, складанасці пры стварэнні крутых прадуктаў.


У рэшце рэшт адукацыйная стратэгія - гэта вельмі прыкладны, зямны інструмент. Не варта чакаць ад яго, што сам факт напісання стратэгіі перанясе нас у чароўную будучыню, дзіўны новы свет. Але добрая стратэгія дае нам неблагую мапу, як самім туды прыйсці з задавальненнем для сябе і карысцю для аўдыторыі.

Падпісацца на аднаўлення
😺